Rezonans magnetyczny kręgosłupa. Kiedy warto go wykonać?
Rezonans magnetyczny (MRI) od lat jest wykorzystywany w medycynie jako jeden z kluczowych elementów diagnostyki pacjentów. Jego dokładność obrazowania narządów wewnętrznych oraz układu ruchu jest nieoceniona, a przydatność w przypadku np. konieczności wykonania operacji kręgosłupa jest bezdyskusyjna.
Czy jednak rezonans magnetyczny jest badaniem, które warto wykonać w przypadku każdego „większego” bólu kręgosłupa? Faktycznie ma on tak duże znaczenie w diagnostyce dolegliwości pacjenta, a jego wyniki są pomocne w znalezieniu występującego problemu? Czy dzięki jego wykonaniu pacjent jest w stanie szybciej wrócić do sprawności po ostrym epizodzie bólowym? Przyjrzyjmy się bardzo ciekawym badaniom naukowym, oceniającym przydatność rezonansu magnetycznego w przypadku procesu leczenia bólu kręgosłupa.
Po co wykonuje się rezonans magnetyczny (MRI)?
O tym kiedy warto wykonać poszczególne badania obrazowe pisałem już w jednym z wcześniejszych postów na blogu: Diagnostyka obrazowa w ortopedii . Zajrzyj do niego, ponieważ ten akapit będzie jedynie uzupełnieniem wcześniejszych informacji.
Rezonans magnetyczny jest badaniem ukierunkowanym głównie na diagnostykę tkanek miękkich. Oznacza to, iż w przypadku kręgosłupa jesteśmy w stanie dzięki niemu w precyzyjny sposób ocenić np.: strukturę naszych krążków międzykręgowych, więzadeł, chrząstki czy rdzenia kręgowego. Oczywiście, przy okazji wykonania MRI mamy również wgląd w elementy kostne, jednak do ich precyzyjnej oceny bardziej przydaje się rentgen (RTG) lub tomograf komputerowy (TK).
Nie zapominaj jednak, że rezonans magnetyczny to badanie statyczne (wykonane w leżeniu), w którym nie da się sprawdzić jak porusza się dana struktura (segment kręgosłupa, dysk) i czy daje ona dolegliwości bólowe np.: podczas skłonu w przód. Oznacza to, iż w większości przypadków bólu kręgosłupa sam obraz MRI bez przeprowadzonego wywiadu i badania pacjenta jest praktycznie bezużyteczny. Po co w takim razie w ogóle go wykonywać?
Otóż rezonans magnetyczny w połączeniu z pełnym badaniem pacjenta jest świetnym sposobem na potwierdzenie wcześniej postawionej diagnozy, a także na wychwycenie groźnych dla zdrowia i życia pacjenta problemów, np.: nowotworów, czy urazów rdzenia kręgowego. Czy jednak warto wykonywać go w przypadku każdego pacjenta z ostrym lub długotrwałym bólem kręgosłupa?
Czy wynik MRI kręgosłupa jest tak cenny, jak Ci się wydaje?
Myślenie pacjenta o bólu kręgosłupa jest dość logiczne: boli mnie, ponieważ coś się zepsuło. A to „dysk mi wypadł”, a to „kręg się przesunął” (klikając TUTAJ doczytasz, iż jedno i drugie jest kompletnie niemożliwe), a może jeszcze co gorszego się stało i trzeba to sprawdzić. Najszybciej i najdokładniej da się to zrobić za pomocą rezonansu magnetycznego, więc kierunek działania jest bardzo prosty: lekarz->skierowanie na MRI->wykonanie MRI->diagnoza->ewentualna rehabilitacja/operacja.
Pamiętaj jednak, iż to nie tylko zmiany strukturalne mogą być przyczyną bólu kręgosłupa, a w większości przypadków nawet mają one znikomy wpływ na poziom dolegliwości (aby to lepiej zrozumieć przeczytaj post: “Jak powstaje ból kręgosłupa?”). Według znakomitych badań przeprowadzonych przez W. Brinjikji i współpracowników w 2015 r. na osobach BEZ DOLEGLIWOŚCI BÓLOWYCH kręgosłupa, aż 80% osób po 50tce ma w rezonansie zmiany degeneracyjne dysków. Co to oznacza? Tylko tyle, że kręgosłup jak inne organy, starzeje się wraz z wiekiem i nie musi to wpływać na generowanie bólu.
Kolejne, znakomite badania wpływu wyniku rezonansu magnetycznego na pacjenta przedstawili w 2018 roku Wang i współpracownicy. Dowiedli oni, iż terapia ukierunkowana na leczenie zmian widocznych w rezonansie nie ma większej skuteczności, niż terapia prowadzona na podstawie diagnostyki nieradiologicznej. Potwierdzili również, że samo występowanie przepukliny nie koreluje z dolegliwościami bólowymi, a u pacjentów informowanych o wynikach MRI zaobserwowano mniejszy progres w leczeniu niż w grupie kontrolnej. Zaskoczona/y? Najlepsze dopiero poniżej…
Naukowcy Ci odkryli również, iż „MRI wykonane w pierwszym miesiącu od ostrego epizodu bólowego OŚMIOKROTNIE zwiększa ryzyko operacji, PIĘCIOKROTNIE zwiększa koszty leczenia i prowadzi do wykonywania dodatkowych, niepotrzebnych testów oraz procedur medycznych!!!”
Czy nadal chcesz, aby lekarz wypisał Ci skierowanie na rezonans magnetyczny z powodu bólu kręgosłupa? Może jednak warto rozpocząć od wizyty u fizjoterapeuty i nie sugerować się badaniami obrazowymi?
Kiedy warto wykonać rezonans magnetyczny kręgosłupa?
W tym poście chciałbym Ci przede wszystkim przekazać jedną, bardzo ważną informację: to, co pacjentowi wydaje się najlepszym rozwiązaniem jego problemu bólowego zazwyczaj nim nie jest. Doświadczony lekarz, czy fizjoterapeuta już po kilku testach diagnostycznych jest w stanie wstępnie ocenić, czy pacjent koniecznie wymaga wykonania dodatkowych badań obrazowych aby rozpocząć leczenie, czy nie.
„Wymuszanie” przez pacjentów skierowań na badania dodatkowe od lekarzy jest codziennością. Pamiętaj jednak, iż specjalista medycyny w wielu przypadkach nie wykonuje np. rezonansu magnetycznego z prostego powodu. Nierzadko wie, że badanie to zwiększy koszty leczenia, wydłuży czas jego trwania i nie wniesie wielu przydatnych informacji w proces rekonwalescencji.
Są jednak oczywiście przypadki, w których wykonanie rezonansu magnetycznego jest niezbędne i warto to zrobić choćby na własną rękę. Należą do nich przede wszystkim:
- Dolegliwości bólowe z objawami korzeniowymi (ucisku nerwu), trwające minimum 6 tygodni i nie poddające się rehabilitacji.
- Pogłębiające się deficyty neurologiczne: osłabienie mięśni, zaburzenia zwieraczy, duże zaburzenia czucia, czy osłabienie/wygórowanie odruchu nerwowego.
- Nietypowe objawy w diagnostyce, świadczące o poważnej chorobie, np.:: nowotwór, infekcja, zespół „ogona końskiego”, objawy rdzeniowe, objawy z ośrodkowego układu nerwowego (mózg, rdzeń kręgowy).
Kiedy nie warto wykonywać MRI kręgosłupa?
Odpowiedź na ostatnie pytanie jest bardzo prosta: we wszystkich innych przypadkach. Pamiętaj, iż wykonywanie MRI w ciągu pierwszego miesiąca od ostrego epizodu bólowego kręgosłupa bez powyższych objawów nie ma większego sensu i warto się z nim wstrzymać.
Leczenie w takim przypadku powinno opierać się na indywidualnie dobranej rehabilitacji, edukacji pacjenta oraz wsparciu całego procesu leczenia farmakologią. Jeśli u pacjenta nie występują objawy świadczące o konieczności wykonania zabiegu operacyjnego w trybie pilnym, to powinien on być „odroczony” na minimum 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy z fizjoterapeutą.
Jesteś fizjoterapeutą lub studentem fizjoterapii? Szukasz informacji w jaki sposób sprawnie diagnozować i leczyć dolegliwości bólowe kręgosłupa?
Kliknij w zakładkę SZKOLENIA i dołącz do kolejnej grupy moich kursantów!
Cześć. Przeczytałam wpisy odnośnie kręgosłupa odcinka L. Mam duża przepuklinę 7mm,ucisk na nerw kulszowy, mam już 4 nawrot w przeciągu 8 miesięcy tak dużego wysunięcia i jestem na Depo-medrol, ponieważ… Czytaj więcej »
Witam,
absolutnie szukać kogoś innego. Jedno ćwiczenie dla pacjenta z bólem 8 miesięcy to chyba jednak niemiły żart…
Pozdrawiam!
Byłam w podobnej sytuacji Dzisiaj jest ok 👍operacja przepukliny L5S1 ćwiczenia MeKenzeg też były,odrazu kazano zaprzestać tych ćwiczeń. Dziękuję Panu Prof który zarządza Oddziałem Neurochirurgii przy Unii Lubelskiej w Szczecinie… Czytaj więcej »
Witam serdecznie. Trzy tygodnie temu podniosłam paczkę i poczułam prąd w lędźwiach. Dwa dni później pojawilo się osłabienie mięśni wokół kolana i w udzie i uczucie jakby były podłączone do… Czytaj więcej »
Witam, trzeba przede wszystkim zobaczyć o ile słabsza jest kończyna i czy istnieją jakieś pilne wskazania do zabiegu operacyjnego. To może zrobić tylko dobry lekarz na wizycie, więc na pewno… Czytaj więcej »
Panie Piotrze, przede wszystkim dziękuję za świetne artykuły napisane zrozumiałym dla mnie, laika, językiem. Czy mógłby Pan pomóc w mojej sprawie. Ból dolnej części kręgosłupa utrzymuje się już od lat,… Czytaj więcej »
Dzień dobry,
ciężko mi zdiagnozować taki przypadek przez internet, ale jestem prawie pewny, że wystarczy tylko wizyta u fizjoterapeuty żeby poradzić sobie z takimi dolegliwościami. Pozdrawiam!