Skręcenie stawu skokowego: pierwsza pomoc.
Staw skokowy to bardzo ciekawa struktura. Niewiele osób wie, że tak naprawdę są to 3 stawy, a ich urazy są najczęstszą kontuzją sportową. Jeśli uprawialiście lub uprawiacie dyscyplinę związaną z bieganiem i skakaniem prawdopodobnie już przekonaliście się o tym, czym jest tytułowe skręcenie.
Staw skokowy potrafi przenosić niesamowite obciążenia i dostosować się do ogromnych sił działających na niego podczas naszej aktywności. Jest naprawdę typowym „twardzielem” w naszym organizmie, ale jak to z takimi typami w życiu bywa jeśli już przytrafi mu się kontuzja rozczula się nad sobą, boli i nie daje nam zapomnieć, że jest pokrzywdzony.
Dlaczego tak łatwo go uszkodzić? Co zrobić żeby jego kontuzja nie wyłączyła nas z normalnego funkcjonowania i treningów na długie tygodnie?
O tym dziś w telegraficznym skrócie.
Staw skokowy prawy widziany od tyłu.
Staw skokowy prawy widziany od przodu.
Anatomia stawu skokowego.
Z zewnątrz staw skokowy wygląda bardzo prosto i niepozornie, jednak pod skórą jest to jedna z najbardziej skomplikowanych struktur stawowych naszego organizmu. Tworzące go kości: piszczelowa, strzałkowa, skokowa oraz piętowa muszą naprawdę dobrze ze sobą współpracować żebyś był/a w stanie utrzymać pozycję stojącą. Wymienione kości tworzą 3 stawy złączone jedną strukturą zwaną torebką stawową.
Staw piszczelowo – strzałkowy dalszy:
jest najmocniejszym i najmniej narażonym na uszkodzenia połączeniem tworzącym kompleks skokowy. Poprzez małą ruchomość jego rola ogranicza się tylko do utrzymywania kości piszczelowej i strzałkowej w zwarciu, dzięki czemu mogą one tworzyć podstawę kolejnego stawu: skokowego górnego.
Staw skokowy górny:
to połączenie wyżej wymienionych struktur z kością skokową, a dokładnie jego częścią zwaną bloczkiem. Staw ten odpowiada głównie za zgięcie i wyprost stopy, czyli za ruch stopy do góry i do dołu.
Izolowane uszkodzenia tego stawu należą do rzadkości, ale jeśli już się zdarzą często wiąże się to najczęściej ze złamaniem kości piszczelowej lub strzałkowej.
Staw skokowy dolny:
to najczęściej uszkadzana struktura w kompleksie skokowym. Dzięki temu połączeniu kości piętrowej i skokowej stopa zyskuje ruchomość w stronę nawrócenia i odwrócenia, czyli ruchów do środka i na zewnątrz. Podczas najczęstszego mechanizmu skręcenia, kiedy stopa „ucieka” na zewnętrzną krawędź, właśnie ten staw cierpi najbardziej i niestety najtrudniej się goi.
Co się dzieje w momencie skręcenia stawu?
Skręcenie jako uraz to najniższy wymiar kary, jednak nieleczone może mieć bardzo nieciekawe konsekwencje. Podczas złego ustawienia stopy, na przykład na krawędzi lub niefortunnego wylądowania z wyskoku w sporcie, mechanizm obronny naszej kostki nie jest w stanie zareagować na tak szybki bodziec skrętny.
Mięśnie, które w normalnych warunkach zabezpieczają staw nie mają szans napiąć się w odpowiednim momencie i cała, ogromna siła skręcenia ląduje dokładnie na słabo rozciągających się więzadłach i torebce stawu skokowego.
Jeśli mamy przyzwoitą siłę mięśni łydki, a skręcenie nie jest bardzo mocne zazwyczaj kończy się tylko na naciągnięciu torebki oraz więzadeł.
Gorzej jeśli nie mamy szczęścia i prawidłowej stabilizacji mięśniowej. Wtedy to już nasza kostka leci po całości. Najgorsze skręcenia kończą się tak zwanymi złamaniami awulsyjnymi, czyli wyrwaniem więzadeł z ich przyczepu do kości oraz całkowitym rozerwaniem torebki stawowej. To już nie przelewki i trzeba działać bardzo ostrożnie, bo taki uraz porównałbym do wybuchu mini granatu wewnątrz Twojego stawu.
Zasada RICE, czyli pierwsza pomoc przy urazie.
W tym rozdziale nie będę namawiać Cię na okładanie Twojej skręconej kostki ryżem, a tym bardziej kapustą czy inną bzdurą. Chodzi o złotą zasadę pierwszej pomocy w wypadku wszystkich nagłych urazów narządu ruchu, czyli RICE:
R – rest (odpoczynek)
I – ice (lód)
C – compression (kompresja)
E – elevation (uniesienie)
Nie jest to nic innego jak proste i skuteczne wskazówki co robić w przypadku nagłego urazu.
System chłodzenia Aircast napełniany wodą z kawałkami lodu zapewnia wszystkie składowe zasady RICE.
Lód.
Przede wszystkim praktycznie od pierwszych chwil po skręceniu stawu skokowego zacznij chłodzić bolesną okolicę. Nie ma to być 5 minut przykładania lodem czy spryskanie sprayem sportowym i powrót na boisko. Chodzi raczej o regularne chłodzenie 10 – 15 minut co dwie/trzy godziny nawet przez 48 godzin. Zimno nie działa przeciwzapalnie i nie zmniejsza finalnie powstającego obrzęku, ale pomoże Ci w zmniejszeniu dolegliwości bólowych i ograniczy ilość przyjmowanych leków.
Nigdy nie rozgrzewaj “świeżo” skręconego stawu. Tam już rozpoczął się stan zapalny, więc nie ma sensu dalej podnosić jego temperatury. To tak, jak w przypadku gorączki chcieć położyć sobie na czoło jeszcze cieplejszy okład. Bes sensu, prawda?
Odpoczynek.
Obowiązkowy punkt powrotu do zdrowia po każdym urazie. Długość odpoczynku od większej aktywności fizycznej zależy oczywiście od siły urazu i ilości uszkodzonych struktur. Przy lekkim skręceniu z naciągnięciem więzadeł może to być 2 – 3 dni, ale jeśli doszło do zerwania torebki stawowej i trwałego uszkodzenia więzadeł to zafundowałaś/eś sobie co najmniej sześciotygodniowy urlop od sportu.
W tym punkcie zawiera się również odciążenie skręconej kostki poprzez kule łokciowe. Tu również lekarz lub fizjoterapeuta wyznacza okres odciążania stawu po wcześniejszej diagnostyce i określeniu z jak poważnym urazem mamy do czynienia. Zazwyczaj jest to okres od kilku dni nawet do 4-6 tygodni.
Pamiętaj jednak, że “odpoczynek” to nie leżenie i czekanie na zbawienie. Od pierwszych dni po urazie warto rozpocząć pracę z dobrym fizjoterapeutą. Wczesna rehabilitacja ma na celu przyspieszenie gojenia tkanek oraz zapobieganie późniejszemu ograniczeniu zakresu ruchu stawu skokowego.
Kompresja.
Wsparciem chłodzenia skręconej kostki w walce z narastającym obrzękiem powinna być kompresja połączona z elewacją. Tkanka uciśnięta krwawi zdecydowanie mniej, dlatego jeśli mamy możliwość natychmiastowej kompresji np. owinięcia stawu bandażem elastycznym zróbmy to na czas kiedy nie przykładamy do niego lodu. Nie polecam ściągaczy elastycznych w pierwszych dniach od skręcenia. Wielkość opuchlizny zmienia się diametralnie i ciężko dobrać odpowiednio jego rozmiar, a zasinione od niedokrwienia palce stopy to nic przyjemnego. Uwierzcie mi na słowo.
Elewacja.
Tu nie ma filozofii. Noga uniesiona powyżej poziomu serca to mniejszy przepływ krwi w stopie, co również wiąże się z mniejszym obrzękiem. Noga w górę!
UWAGA!
Jeżeli skręcenie stawu jest poważne, stawanie na nogę jest mocno bolesne lub niemożliwe niezwłocznie czeka Cię wizyta u lekarza, najlepiej na SOR (szpitalnym oddziale ratunkowym). Do tego czasu nie obciążaj nogi, która może być złamana, używaj kul i koniecznie daj się zbadać specjaliście. Jeśli ból jest do zniesienia, pojawiło się trochę obrzęku i niewielki krwiak możesz przez pierwsze dni zacząć stosować metodę RICE, ale tu również polecam jak najszybszą wizytę u fizjoterapeuty, który dalej poprowadzi Twoją rehabilitację.
Orteza ortopedyczna w kształcie buta to idealny zamiennik ciężkiego gipsu. Zapewnia usztywnienie stawu oraz daje możliwość rozpoczęcia natychmiastowej rehabilitacji.
Pamiętaj.
Jeśli rentgen Twojego stawu skokowego nie wykazuje złamania leczeniem z wyboru nie jest gips. W XXI wieku znane są inne, lepsze sposoby usztywnienia skręconego stawu. Aktualnie najlepszym zamiennikiem opatrunku gipsowego są ortezy Aircast oraz mniejsze stabilizatory, zapobiegające ruchom bocznym stopy. Pozwalają one na szybkie rozpoczęcie rehabilitacji i są zdecydowanie wygodniejsze dla pacjenta.
Jak owa rehabilitacja powinna wyglądać? Zajrzyj TUTAJ i przeczytaj kolejny post!
Witam, Na początku lutego miałem wypadek w wyniku którego złamałem kostkę przyśrodkową z przemieszczeniem, uszkodziłem więzozrost piszczelowo-strzałkowy oraz więzadło trójgraniaste. W krótkim czasie po wypadku trafiłem na stół operacyjny. Wkręcono… Czytaj więcej »
Witam. Pozostałe śruby nie powinny dawać ograniczenia, może je dawać przykurczona torebka stawowa i kiepskie “rozchodzenie się” kości piszczelowej i strzałkowej w czasie zgięcia grzbietowego stopy. Tu mobilizacja tych kości… Czytaj więcej »
Witam serdecznie, tydzień temu skręciłem prawy staw skokowy i przez ten czas chodzielm o jednej kuli łokciowej, trzymalem ja po stronie nogi zdrowej tj w lewej ręce. Moje pytanie brzmi:… Czytaj więcej »
https://www.fizjologika.pl/jak-prawidlowo-uzywac-kule-lokciowe/
Polecam artykuł. Pozdrawiam!
Witam, 2 miesiące temu skręciłam staw skokowy, a miesiąc później zrobiłam to ponownie i naderwałam stawy, miałam stope w łusce przez dwa tygodnie a po jej ściągnięciu nie mogę prostować… Czytaj więcej »
Witam serdecznie. Tak, jak najbardziej normalne, dlatego powinna Pani wybrać się do fizjoterapeuty, który pomoże przywrócić sprawność stawu skokowego. Pozdrawiam!
Witam od 2009 roku kilkakrotnie skrecilam staw skokowy, w marcu 2015 przebylam rekonstrukcję więzadeł stawu skokowego. Niestety już po zabiegu nastąpiły 2 urazy w grudniu i sierpniu 2016. Sytuacja u… Czytaj więcej »
Przede wszystkim zacząć rehabilitację dużo wcześniej bez opatrunku gipsowego. Musi mieć Pani doświadczonego fizjoterapeutę i dobrego ortopedę, inaczej cała operacja zda się na nic (jeśli już tak się nie stało… Czytaj więcej »
Dzień dobry Miesiąc temu miałem skręconą kostkę, podejrzewam stopień III (lekarz mi tego nie powiedział), ale opuchlizna była spora – wielkości małego jabłka. Teraz największym problemem jest mała ruchomość stopy… Czytaj więcej »
Witam, większy sens będzie miała porządna rehabilitacja z terapeutą manualnym niż bezsensowne świecenie laserami. Krioterapia w stanie przewlekłym również nie ma wielkiego zastosowania. Kilka zabiegów mobilizacji stawu i zakres zgięcia… Czytaj więcej »
Witam w środę 18 stycznia 2017 roku miałem wypadek na oblodzonym chodniku. Pogotowie zabrało mnie z ulicy do szpitala bo nie byłem wogóle wstanie wstać. Prawą stopę wykręciło mi do… Czytaj więcej »
Napewno dobrze byłoby znaleźć już dobrego fizjoterapeutę i zacząć pracować nad kontuzjowaną nogą. Im szybciej tym lepiej. Reszta zaleceń standardowa. Fizjo powinien zalecić kolejne ćwiczenia, które może Pan robić. Pozdrawiam.
Witam serdecznie! W lipcu zeszłego roku podczas gry w piłkę doznałem skrętu lewego stawu skokowego. W szpitalu we Włoszech otrzymałem tylko ortezę na 2 tygodnie z racji, że RTG nie… Czytaj więcej »
Witam serdecznie, nie da się tego zrobić ćwiczeniami rozciągającymi. Nie da się tego zrobić nawet 10 dniami rehabilitacji. Tu potrzebna jest prawidłowa, dobra terapia manualna, która uruchomi ślizg w zgięciu… Czytaj więcej »
Bardzo dziękuję za odpowiedź!
Rozumiem, że do tego czasu nie wskazane jest bieganie? Czy oprócz terapii manualnej mógłbym wykonywać dodatkowe ćwiczenia w domu?
Pozdrawiam serdecznie
Raczej bym się wstrzymał. 🙂 Mógłbyś jak najbardziej, ale muszą one być zalecone przez fizjoterapeutę po dokładnym zbadaniu stawu skokowego. Pozdrawiam!
Witam, Jestem w trakcie leczenia po złamaniu kostki bocznej stawu skokowego lewego wraz z uszkodzeniem więzozrostu piszczelowo-strzałkowego. Do wypadku doszło w dniu 2 kwietnia, operacja nogi w dniu 3 kwietnia,… Czytaj więcej »
Witam,
o tym decyduje lekarz operujący. Pozdrawiam.
Witam, Dwa tygodnie temu spadłem z wysokości na nogę i po wykonaniu USG przedstawiono następujący opis: Torebka stawowa poszerzona z krwiakiem grubości 0,7 cm, pęknięta w części tylno- przyśrodkowej ze… Czytaj więcej »
Witam, nie jestem doktorem, jestem fizjoterapeutą. Szyna gipskowa w takich przypadkach nie jest najlepszym rozwiązaniem, a odpowiednio dobrana orteza powinna wystarczyć. Jeśli zacznie się Pan rehabilitować powrót do zdrowia powinien… Czytaj więcej »
Witam , jak długo moze utrzymywać się obrzęk po skręconej kostce stopnia II . Cwicze z fizjoterapeuta i mimo ok. miesiaca po urazie obrzęk po dluzszym chodzeniu się pojawia na… Czytaj więcej »
Witam,
może to być jeszcze normalny objaw. Nie wiem jaką rehabilitację pan ma, więc ciężko mi określić, czy jest prowadzona prawiłowo, czy nie. Pozdrawiam!
Mam pytanie do artykułu. RICE – ok rozumiem, wszystko jasne. Zastanawia mnie tylko brak jakiejkolwiek informacji o smarowaniu (np. Altacetem czy Voltarenem albo Arcalenem) – czyżby naprawdę wystarczało zastosować RICE… Czytaj więcej »
Witam,
w jakim celu miałoby być stosowane smarowanie altacetem? Aktualnie odchodzi się już nawet od metody RICE, a niesterydowych leków przeciwzapalnych w ogóle się nie stosuje w przypadkach skręceń. Pozdrawiam!
W celu zmniejszenia obrzęku, złagodzenia bólu (tak piszą w ulotce). To co teraz jest aktualnie na topie skoro odchodzi się od RICE ?
Pewnie to Panu nie zaszkodzi, ale czy pomoże? Wątpię. Odchodzi się od chłodzenia kończyny dłużej niż 7-10 dni po urazie/zabiegu. Pozdrawiam!
Witam. Proszę o pomoc dla syna. Drugi rok ćwiczy siatkówkę i to jest jego przyszlość a 3 tyg temu skręcił staw skokowy. opuchlizna zeszła natomiast boli go gdy podnosi stopę… Czytaj więcej »
Witam,
laser i wirówka to zabiegi dodatkowe. Całą informację jakie zabiegi są zawarte w postach. Podstawą powinna być dobra terapia manualna. Pozdrawiam!
Witam serdecznie, Czy powiększona kostka stawu skokowego po urazie w porównaniu ze zdrową nogą, gdzie nie było wcześniej urazu dwa lata wstecz to normalne zjawisko?Jaka jest przyczyna powiększonej kostki po… Czytaj więcej »
Witam,
większość mocno skręconych stawów skokowych faktycznie jest “powiększona” w stosunku do zdrowej nogi. Proszę się tym nie przejmować. Pozdrawiam!
Witam, zastanawiam się, czy to normalne, że po ściągnięciu ortezy(nosiłem ją prawie miesiąc) nie czuję bólu, gdy staje na prostą stopę, ale kiedy próbuję na siłę zrobić taki zakres ruchu(test… Czytaj więcej »
Witam,
to normalny objaw. Jest spowodowany brakiem zakresu ruchu zgięcia grzbietowego stawu skokowego. Proszę nad tym pracować dalej z fizjoterapeutą. Pozdrawiam!