Wysoka osteotomia kości piszczelowej (HTO). Co warto o niej wiedzieć?
Zabiegi osteotomii w Polsce nadal są zabiegami relatywnie rzadkimi. Trzeba zaznaczyć, iż operacje tego typu są przeprowadzane w celu zapobiegania wczesnym zmianom zwyrodnieniowym stawu kolanowego (zużywaniu się chrząstki stawowej) i nierzadko są świetną alternatywą dla wymiany całego stawu kolanowego na endoprotezę.
HTO (high tibial osteothomy) jest operacją trudną, a prawidłowo prowadzona rehabilitacja po niej to kluczowy element w powrocie pacjenta do pełni sprawności. Jak wyglądają poszczególne metody osteotomii kości piszczelowej i czym się od siebie różnią? Która z nich moim zdaniem jest lepsza? O tym właśnie dziś.
Szpotawość strukturalna. Kolana “uciekają” na zewnątrz od osi pionowej kończyny dolnej.
Co to jest HTO?
HTO (high tibial osteotomy) wykonuje się w przypadku zdiagnozowania tzw. szpotawości strukturalnej, która znacząco wpływa na przyspieszenie powstawania zmian zwyrodnieniowych w przyśrodkowej części kolana (również uszkadzania łąkotki przyśrodkowej). Jest to zabieg polegający na poziomym przecięciu kości piszczelowej w jej górnej części, skorygowaniu szpotawości do pozycji neutralnej oraz zabezpieczeniu tej korekcji specjalnym klinem lub blaszką.
Do najczęściej stosowanych rodzajów wysokiej osteotomii kości piszczelowej należą metody iBalance (mniej stabilna, wykorzystująca specjalny klin) oraz Tomofix (z użyciem blaszki stabilizującej). Każda z tych metod wygląda inaczej, jednak obie mają kilka wspólnych mianowników, o których warto pamiętać.
Przykład osteotomii iBalance. Klin stosowany w tej metodzie jest niewidoczny na zdjęciach RTG.
Osteotomia iBalance.
Metoda iBalance ma bardzo dużo plusów w stosunku to Tomofix, jednak relatywnie częściej pojawiają się po niej dodatkowe komplikacje. Brak blaszki stabilizującej zwiększa ryzyko uszkodzenia osteotomii w przypadku np. nieplanowanego obciążenia kończyny przy upadku przez pacjenta, jednak metoda ta nie wymaga kolejnego zabiegu pozbycia się elementu metalowego.
Z powodu mniejszej stabilności (EDIT: patrząc obiektywnie iBalance nie jest metodą mniej stabilną, jednak wykorzystanie materiału o sprężystości podobnej do tkanki kostnej zwiększa ryzyko uszkodzenia osteotomii przy dużym obciążeniu w pierwszych tygodniach od operacji). Po zabiegu z wykorzystaniem klina pacjent musi być zaopatrzony w ortezę z zegarem na okres 6-8 tygodni. Przez pierwsze 2 tygodnie powinna ona być zablokowana w wyproście i zdejmowana/odblokowywana w trakcie ćwiczeń. Minusem tej metody jest również brak możliwości obciążania przez pacjenta operowanej kończyny przez okres około 4-6 tygodni, co początkowo wydłuża czas rehabilitacji (np. pracy nad wzorcem chodu).
Z drugiej strony zastosowanie specjalnych klinów podczas zabiegu iBalance przyspiesza pojawienie się nowej tkanki kostnej, co w perspektywie całego leczenia skraca czas rekonwalescencji. Dużym plusem operacji tego typu jest również brak odczucia obcego elementu w okolicy stawu kolanowego (co pozwala szybciej odbudować zakresy ruchu pacjenta) oraz brak przymusu usuwania zespolenia metalowego po zrośnięciu się osteotomii.
Metoda ta jest przeznaczona głównie dla pacjentów młodszych, sprawniejszych, którzy bez problemu są w stanie poruszać się o kulach z pełnym odciążeniem kończyny dolnej w pierwszej fazie rehabilitacji.
Osteotomia Tomofix na zdjęciu RTG. Wyraźnie widoczna blaszka stabilizująca wraz ze śrubami mocującymi.
Osteotomia Tomofix.
Metoda Tomofix jest trochę jak stare BMW. Nie jest może najszybsze, najładniejsze i najbardziej zachwycające, ale przynajmniej możesz mieć pewność, że Cię nie zaskoczy i nawet w najtrudniejszym momencie nie zawiedzie.
Co prawda po wykonaniu takiej osteotomii często wymagany jest zabieg rewizyjny wyciągnięcia elementu metalowego (nie zawsze, tylko u osób, którym on przeszkadza), ale daje ona pacjentowi wiekszą swobodę poruszania się od początku procesu rehabilitacji. Tomofix nie wymaga zastosowania żadnej ortezy, a obciążanie można stopniować już od pierwszego tygodnia po zabiegu.
Tomofix jest na tyle stabilny, że nawet niekontrolowane obciążenie nogi potrafi nie wyrządzić pacjentowi większej krzywdy. Jest on zalecany osobom starszym, z problemami z nadwagą lub po prostu mniej sprawnym fizycznie, którzy narażeni są na wyższe ryzyko powikłań wynikających np. z upadków.
Cechy wspólne obu metod.
Pamiętajmy, że obie wymienione osteotomie to nic innego jak złamanie kości piszczelowej, które musi się zagoić. W żadnym z wymienionych przypadków pacjent nie może szarżować z maksymalnym obciążeniem i powinien być prowadzony przez doświadczonego fizjoterapeutę.
Również zakres ruchu (w szczególności zgięcia) po obu operacjach ograniczony jest przez subiektywne odczuwanie dolegliwości bólowych przez pacjenta. Trzeba także pamiętać, że proces powrotu do sprawności po takich zabiegach to nie 4-6 tygodni, a dobre kilka (4-5) miesięcy i ze względów zawodowych warto o tym pomyśleć jeszcze przed zabiegiem.
Płci pięknej oraz wrażliwej części mężczyzn może również przeszkadzać fakt, iż po zabiegach osteotomii pacjentom pozostają zazwyczaj dość wyraźne, duże pamiątki w postaci blizn pooperacyjnych.
Podsumowanie.
Wysoka osteotomia kości piszczelowej to świetna metoda stosowana w prewencji wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego. W praktyce sama rehabilitacja pozabiegowa jest dość prosta, a ilość powikłań naprawdę niewielka (u pacjentów SŁUCHAJĄCYCH swoich lekarzy i fizjoterapeutów).
Osobiście uważam, że iBalance jest metodą lepszą, jednak jest grupa pacjentów, która kompletnie się do niej nie nadaje. Koniec końców to zadaniem lekarza operującego jest dobranie odpowiedniego rodzaju zabiegu indywidualnie do pacjenta, ale warto wiedzieć czym charakteryzują się obie metody przed podjęciem ostatecznej decyzji o operacji.
Kurcze, Piotr, mam “problem” z tą osteotomią. Ostatnio zrobiłem mały research na temat zabiegów operacyjnych stosowanych w przypadku dolegliwości mięśniowo-szkieletowych i między innymi HTO w badaniach okazało się procedurą równie… Czytaj więcej »
Damian, dzięki za pytanie, to ciekawy temat. Osobiście mam naprawdę niezłe doświadczenia z HTO (głównie Power-Peek, gorzej Tomofix) u osób z naprawdę dużymi zmianami w przyśrodkowym przedziale stawu kolanowego. Nawet… Czytaj więcej »
Witam p. Damianie – ćwiczyłem według Pana instrukcji przed HTO- jak skutecznie i trwale rozciągnąć mięśnie kulszowo-goleniowe. U mnie taka operacja przyniosła super efekt – miałem zmniejszoną szparę w kolanie… Czytaj więcej »
Jestem 4 miesiące po HTO kości piszczelowej. Dla celów medycznych mogłabym opisywać poszczególne etapy po zabiegu. Generalnie bardzo trudny i bolesny zabieg. Dla ludzi cierpliwych i z pokorą.
Cześć! Jestem po osteotomii HTO Tomofix i jestem mega zadowolona. Ból kolana doskwierał mi od ponad 10 lat, z czego od kilku lat, musiałam rezygnować z kolejnych aktywności fizycznych, miałam… Czytaj więcej »
Bardzo się cieszę, że operacja z duzym sukcesem. 🙂 Pozdrawiam!
Mnie czeka ostetomnia kości piszczelowej najpierw prawej a następnie lewej do tego mam niewykształcone więzadła krzyżowe . Wiem że czeka mnie sporo pracy. Boję się jak to będzie
Czy HTO powinno się wykonywać na obie nogi szpotawe ? Logicznym wydaje się, że tak ? Czy jednak prostuje się zazwyczaj jedną nogę ?
Witam,
to zależy od przypadku pacjenta. Jeśli obie nogi mają zaburzenia osi i skutkuje to negatywnymi konsekwencjami to wykonuje się takie zabiegi obustronnie. Pozdrawiam!
Ale chyba nie jednocześnie? Jaki czas musi upłynąć po pierwszej operacji aby wykonać drugą?
Istnieje możliwość wykonania takich zabiegów również na obie nogi. Miałem takich pacjentów i wykonywał to dr Konrad Słynarski. W innych przypadkach wykonuje się to po zagojeniu pierwszej osteotomii. Pozdrawiam!
Byłam na wizycie u dra Walczaka w Poznaniu i on wykonał 2 razy operacje jednocześnie obu nóg u pacjentek ze szpotawością bo się tak uparły, ze pomęczą się 6 tygodni… Czytaj więcej »
cześć czy osteotomia kości Udowej czymś wiele się różni ? Za wiele na ten temat nie mogę znaleźć a czeka mnie taki zabieg
Mam pytanie odnośnie rehabilitacji po HTO z przeszczepem substytutu kości, czy są przeciwskazania do zastosowania w 3 miesiącu od osteotomii pola magnetycznego? Czy zastosowanie pola magnetycznego moze byc przyczyną powstania… Czytaj więcej »
Dzień dobry,
nie wiem, nie używam pola magnetycznego na co dzień i nie wiem jak wyglądają jego wskazania i przeciwwskazania w przypadkach przeszczepów substytutu kości. Pozdrawiam!
Witam serdecznie . Też jestem po osteotomii z przeszczepem kości ale własnej z talerza biodrowego i miałam od razu zalecone pole magnetyczne . W tej chwili jestem 3 miesiące po… Czytaj więcej »
Witam, mam 17 lat i mam szpotowane kończyny, myślę z powodu genetyki (mama ma takie same). Uwielbiam piłkę nożną i w ogóle sportować, niemam żadnego bólu ale bardzo to polega… Czytaj więcej »
Dzień dobry,
musi to ocenić lekarz, który wykonuje takie zabiegi. Jeśli trzeba zespolenia metalowe po osteotomii usuwa się po minimum roku od zabiegu. Pozdrawiam!
Witam,jestem tydzień po HTO i artroskopi kolana, czy ból kości piszczelowej to normalne po takim zabiegu? Mirek
Witam,
ma Pan złamanie piszczeli, oczywiście że normalne. 🙂 Pozdrawiam!
Witam serdecznie 🙂 27 lipca miałam artroskopię i HTO lewej nogi czy to jest normalne że jeszcze chodzę o kulach .Nie dam rady zrobić kroku bez kuli ,nie mam jeszcze… Czytaj więcej »
Dzień dobry, na co Pani czeka? Powinna Pani być od pierwszego tygodnia sierpnia na rehabilitacji, a mamy koniec października. Tu nie ma na co czekać, tu trzeba zacząć pracować z… Czytaj więcej »
Witam. Mam 36 lat od sierpnia 2013 do maja 2015 miałem 5 zabiegów na lewe kolano. Wszystko skończyło się rewizja ACL metoda LARS. Do sportu nie wróciłem jednak bieganie amatorskie… Czytaj więcej »
Witam,
nie wiem. Nie jestem w stanie tego ocenić przez internet. Pozdrawiam!
Po 10 latach od osteotomii kości piszczelowej ,znowu zaczynam odczuwać ból kolana, czuje dyskomfort przy chodzeniu. Czy to objaw zniszczenia stawu?
Dzień dobry,
nie wiem. Przyczyn może być bardzo wiele. Pozdrawiam!
czy taki zabieg jest wskazany w przypadku umiarkowanego zwyrodnienia stawu kolanowego,gdy powoduje ono nierównoległe ustawienie stopy tej nogi
(palce pod pewnym kątem na zewnątrz).
Dzień dobry,
nie. Taki zabieg jest wskazany przy zaburzeniu osi kończyny dolnej. Pozdrawiam!
Witam, super artykuł 🙂 jestem właśnie 6 tygodni po operacji, wersja tomofix. I mogę na bieżąco potwierdzić każde zdanie. U mnie problemem było 20 lat z zerwanym więzadłem, później brak… Czytaj więcej »
Witam serdecznie… Jestem po osteotomii kości piszczelowej, która była robiona 04.07 czyli ponad 8 tyg temu. Robię wszystkie zalecenia odnośnie rehabilitacji,suplementacji, regeneracji itd oczywiscie bez żadych użytek .Jestem człowiekiem świadomym… Czytaj więcej »
Dzień dobry,
osobiście skonsultowałbym temat z lekarzem operującym. W przypadku naprawy chrząstki może to być jeszcze pokłosie tego zabiegu, warto to sprawdzić. Pozdrawiam!
Dzien dobry. Mam 53 lata, sprawny fizycznie , kolana szpotawe. od 2 lat kilka epizodow bolu kolan spowodowane uszkodzeniem lakotek przysrodkowych. Chcialbym zaptyac jakie implanty stosuje sie przy osteotomii piszczeli… Czytaj więcej »
Dzień dobry, w przypadku korekcji szpotawości aktualnie stosuje się głównie dwie płyty dwóch różnych producentów. Jako medyk nie mogę ich reklamować i podać nazw własnych. Nie stosuje się praktycznie innych… Czytaj więcej »
Jestem po obustronnej osteotomii kości piszczelowej. Aktualnie w domu 2 tygodnie po zabiegu na drugą nogę. Pierwszą miałem robioną rok temu. Muszę powiedzieć, że rożnica przed i po jest odczuwalna.… Czytaj więcej »
Dzień dobry,
gratulacje dobrze poprowadzonego procesu leczenia. Mam nadzieję, że dojdzie pan do pełnej sprawności. Pozdrawiam!
Witam Serdecznie
Ile czasu po osteotomi kolana można zacząć je zginać?
Dzień dobry,
jeśli chodzi o HTO to od razu jeśli nie były wykonywane dodatkowe procedury, np. naprawa chrząstki lub łąkotki. Pozdrawiam!