Rehabilitacja w przypadku halluxa.
Hallux Valgus, czyli koślawość palucha stopy kojarzy się często z babciami z sanatorium w Kołobrzegu. Wydawałoby się temat mało ciekawy dla osób przed 40 rokiem życia, a jednak z mojego fizjoterapeutycznego doświadczenia bardzo istotny.
Aktualnie halluxy pojawiają się u coraz młodszych osób, głównie kobiet. Moja najmłodsza pacjentka z początkowym problemem związanym z koślawością palucha miała 15 lat, a zmiany, które się u niej wytworzyły wskazywałyby na rozpoczęcie choroby jakieś 2 lata wcześniej.
Jak to się dzieje, że problem o dźwięcznej nazwie hallux dotyczy głównie płci pięknej? Skąd się bierze i czy można się przed nim uchronić?
25 letnia pacjentka z bardzo zaawansowanymi zmianami powodującymi koślawość palucha (Hallux Valgus).
Czy Hallux to problem stopy?
Tak to zwykle w fizjoterapii ortopedycznej bywa. Problem, który pojawia się przewlekle w jednym miejscu zazwyczaj jest problemem spowodowanym przez inną partię ciała. Tu koślawość palucha nie jest odosobnionym przypadkiem. Zacznijmy od początku. Jak prawidłowo powinniśmy obciążać naszą stopę?
Ludzka stopa podczas chodu wykorzystuje tak zwany trójkąt obciążania. 3 główne punkty, które przenoszą największe siły to pięta (podczas kroku to właśnie ona jako pierwsza powinna mieć kontakt z podłożem), głowa piątej kości śródstopia (czyli miejsce, od którego rozpoczyna się mały palec) oraz głowa pierwszej kości śródstopia (początek palucha, dokładnie miejsce, gdzie tworzy się hallux).
Prawidłowy trójkąt obciążania stopy. Zachowany łuk podłużny oraz poprzeczny.
Każde zaburzenie ustawienia kończyny dolnej wpływa znacząco na obciążanie naszej stopy. Powstawanie halluxa to nic innego jak nadmierne obciążanie trzeciego, wyżej wymienionego punktu obciążania spowodowane zapadaniem się tak zwanego łuku poprzecznego. Jest to struktura, która wraz z łukiem podłużnym daje stopie możliwość amortyzacji sił działających podczas chodu czy skoku. Dlaczego tak się dzieje?
U góry: zapadnięty łuk podłużny stopy zwiększający ryzyko powstawania halluxa.
Na dole: prawidłowy luk podłużny.
Zaburzenie łuku poprzecznego stopy. Strefa obciążania z trójkąta przeniesiona na całe przodostopie.
Błędy naszej budowy.
Z mojego doświadczenia wynika, że praktycznie wszystkie pacjentki (i pacjenci) mające problem z halluxem mają również wyraźną koślawość kolan czyli potocznie zwane nogi w kształcie litery „X”. Dlaczego dotyka to w większej mierze kobiet? Ponieważ Wasza budowa, drogie Panie, szeroka miednica i ogólna wiotkość więzadeł predysponują Was bardziej właśnie do takiego ustawienia. Niestety, taka szczera prawda i taka Wasza uroda.
Jeśli jesteście już nieszczęśliwymi posiadaczkami koślawości kolan to właśnie takie ustawienie wpływa na obciążenie stopy bardziej od przyśrodkowej strony, a to prowadzi do kumulacji sił w okolicy stawu śródstopno – paliczkowego pierwszego, czyli dokładnie miejsca powstania halluxa.
Co z osobami, które nie mają wyraźnej koślawości kolan, a również borykają się z problemem palucha koślawego? Tu w mojej ocenie dużą rolę odgrywa genetyka. Podziękujmy za to rodzicom i dziadkom, na to nie mamy wpływu.
Co poradzić?
Przede wszystkim porządnie zdiagnozować. Można polemizować, czy pierwsze było jajko czy kura. Ciężko czasami ocenić czy koślawość stóp spowodowała problemy z kolanem i biodrem, czy odwrotnie. Niezaprzeczalnym faktem jest jednak to, że jeśli mamy problem z halluxem i tak trzeba popracować nad całą kończyną dolną.
Podstawowym środkiem leczniczym w rozpoczynającej się dopiero koślawości palucha są ćwiczenia. Jak już się pewnie domyślasz nie są to tylko ćwiczenia stopy, ale również stabilizacji i wzmacniania całej kończyny dolnej.
Ćwiczenia korekcji ustawienia kolana i biodra i utrzymywania ich w prawidłowej pozycji przedstawiałem już wcześniej między innymi we wpisie dotyczącym urazów stawu kolanowego. Jeśli chodzi o ćwiczenia stopy główną uwagę powinniśmy skupić na wzmocnieniu mięśni utrzymujących łuk podłużny stopy. Większa „amortyzacja” na śródstopiu daje mniej obciążeń w okolicach halluxa.
Oto kilka przykładów prostych ćwiczeń:
Ćwiczenie 1: wciśnięcie podstawy palucha w podłoże i skrócenie przyśrodkowej krawędzi stopy.
Ćwiczenie 2: odwiedzenie palucha do strony przyśrodkowej.
Ćwiczenie 3: wciśnięcie palucha w podłoże, uniesienie podstawy palucha w górę z jednoczesnym skróceniem przyśrodkowej krawędzi stopy.
Ćwiczenie 4: modyfikacja ćwiczenia 2. Przytrzymanie podstawą palucha taśmy z jednoczesnym skróceniem brzegu przyśrodkowego.
Ćwiczenie 5: ściągnięcie taśmy ułożonej na przodostopiu. Mocne przycągnięcie przyśrodkowej strony stopy “do siebie”.
Osoby z przewlekłymi zmianami kostnymi w obrębie palucha.
U osób, u których hallux zdążył się już znacznie wytworzyć i przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu leczeniem z wyboru jest zazwyczaj zabieg operacyjny. Nie zmienia to faktu, iż przed i po operacji obowiązkowym punktem powrotu do sprawności są ćwiczenia, które powinien dobrać doświadczony fizjoterapeuta. W innym wypadku operacja wyleczy skutek w postaci koślawości palucha, a przyczyna nadal pozostaje niezmieniona i może doprowadzić do ponownego powstawania halluxa.
Wkładki.
Częstym pytaniem pacjentów jest również temat wkładek korygujących łuk poprzeczny i przywracających trójkąt obciążania. Czy mają sens? W moim odczuciu u pacjentów z przewlekłymi zmianami w obrębie podstawy palucha są one niezbędne. Muszą być jednak dopasowane i stworzone na zamówienie po dokładnym badaniu pacjenta. Nigdy nie kupujcie uniwersalnych wkładek. Jeśli coś jest do wszystkiego… to wszystko jasne.
Bardzo się cieszę,że poruszyłeś ten temat. Zauważyłam,że i na moich stopach zaczyna się to pojawiać ten problem.Z tego co wiem w moim przypadku to głównie zasługa genetyki. A co myślisz… Czytaj więcej »
Jest to również leczenie skutku nie przyczyny. Pamiętaj, że przyczyna halluxa praktycznie zawsze leży gdzieś “wyżej” na kolanie, biodrze lub problemie z łukami stopy. Aparaty korygujące poprawiają tylko samo ustawienie… Czytaj więcej »
Oooo, dobrze wiedzieć ze są takie ćwiczenia! Ja co prawda zakupiłam właśnie szynę na noc Marcin i do niej dołączyli gumkę do ćwiczeń- ale widzę że można się wspomóc jeszcze… Czytaj więcej »
Proszę bardzo. 🙂
Jak znalezc dobre miejsce gdzie zrobia nam wkladki?
Polecam internet. 🙂 Ewentualnie jeśli są państwo z Warszawy Polecam Franz’a Gondoin: http://franzpodolog.com/pl/glowna/. Pozdrawiam!
Jakie ćwiczenia poleca Pan przy płaskostopiu poprzecznym? Brakuje w moich stopach prawidłowego obciążenia. Z pewnością u mnie to przyczyna halluksów. Jedną stopę mam świeżo zoperowaną, ale chciałbym wiedzieć jakie cwiczenia… Czytaj więcej »
Witam, niestety w przypadku halluksów nie jest to takie proste i schematyczne. Trzeba zbadać pacjenta, sprawdzić jak wygląda cała kończyna dolna (czasem też kręgosłup) i dobrać ćwiczenia po badaniu. Jedyne… Czytaj więcej »
Hej
Chciałaby pisać pracę licencjacka na temat haluxa możesz mi polecić jakąś lekturę?
Witaj,
Medline i Pubmed w bibliotece uczelnianej to najlepsza lektura. 🙂 Pozdrawiam!
Czy sa sanatoria gdzie mozna kontynuowac rehabilitacje na haluxy?
Witam,
nie wiem, ale to raczej wątpliwe. Pozdrawiam!
Cieszę się, że o haluksach co raz częściej się mówi i jako ich przyczynę nie wskazuje się już tylko szpilek. Z haluksem żyję od 9. roku życia i jestem już… Czytaj więcej »
Brawo za podejście! 🙂 Pozdrawiam!
Cześć Piotr. Dzięki za tak obszerną informację o halluksach. Niestety, i mnie to dopadło. Na razie tylko w prawej stopie i niezbyt mocno. Czy można stosować tu jakieś zabiegi fizykoterapii?… Czytaj więcej »
Witam,
można, ale nie mają one potwierdzonej skuteczności w badaniach. Pozdrawiam!
Jakie zabiegi fizjoterapeutyczne po zabiegu usunięcia haluxa?
Witam,
terapia manualna przede wszystkim. Można do tego dodać np. pole magnetyczne ukierunkowane na zrost kostny. Pozdrawiam!
No i to mnie dziwi..bylam u 2 podologow i wkladki na plaskostopie sa na cala stope do pelnego buta i okalaja jakby dol piety i mowie se ok ale co… Czytaj więcej »
Witam,
po prostu może nie powinna Pani chodzić w sandałach? Pozdrawiam!
Dobry wieczór. A co sądzisz o dynamicznych wkładkach. Zakupiłam footwave hallux, masz jakieś doświadczenie?
Dobry wieczór. 🙂 Nie miałem styczności z tymi wkładkami niestety. Osobiście uważam, że dobrze dobrane wkładki zdecydowanie wspierją pracę z halluxem. Pozdrawiam!
Dzień dobry, Chciałam krótko opowiedzieć moją “przygodę z halluxami” , która zaczęła się jakieś 30 lat temu. Od dziecka nosiłam wkładki ortopedyczne, ponieważ w wieku 1,5 roku miała operację bioder… Czytaj więcej »
Witam,
można je wykonywać w obu pozycjach. jeśli chodzi o taping to jest to niezły sposób na wspomaganie leczenia. 🙂 Pozdrawiam!
Cieszę się, że trafiłam na tą stronę. W moim przypadku to sprawa genetyczna. Mam stadium początkowe Halluxów, zaczęłam zapobiegać ale nie wiem czy dobrze robię… zakładam na noc gumowe kliny… Czytaj więcej »
Witam,
oparłbym jednak leczenie na terapii z fizjoterapeutą, separatory niestety czasami wpływają niekorzystnie na powstające halluxy.
Pozdrawiam!
Czy te cwiczenia faktycznie są w stanie cofnąć istniejącego halluksa?
Raczej nie ma opcji cofnięcia halluksa. Mogą jednak spowodować spowolnienie jego powstawania. Pozdrawiam!
Dziękuję za odpowiedź. Mam bardzo wczesne stadium – odchylenie jest około 10 stopni zaledwie ale przy chodzeniu (zaczęłam chodzić około 8km codziennie) w stawie odczuwam silny ból a nawet podobno… Czytaj więcej »
Witam, w Poznaniu kto może pomóc z Halluxem? (także poprzeczne płaskostopie) , przez to może wcześniej kontuzja “kolana skoczka” zapalenie oraz dawniej złamana kośc śródstopia, wciąż ta sama noga..
Polecam w Pozaniu lekarzy w klinice Reha Sport. Mają tam dobry zespół specjalistów zajmujących się ortopedią. Pozdrawiam!