Czy lepiej stosować zimny czy ciepły okład po urazie?
Termoterapia to jeden z najstarszych działów leczniczych w fizjoterapii. Od niepamiętnych czasów stosowana w medycynie, bardzo często intuicyjnie i bez świadomości jak dobre może mieć działanie.
Aktualnie w fizjoterapii ten duży dział podzielony jest na dwa mniejsze: ciepłolecznictwo i zimnolecznictwo. No właśnie, kiedy chłodzić, a kiedy ogrzewać tkanki żeby zamiast samej przyjemności i lepszej regeneracji nie narobić sobie przysłowiowego bigosu? O tym dzisiejszy krótki poradnik małego termoterapeuty.
Uraz i jego konsekwencje.
1. Stan ostry.
Fizjoterapia zna setki rodzajów urazów. Każdy z nich jest inny, ale na szczęście niemal wszystkie postępują jednym schematem. Uraz, jaki by on nie był, najczęściej rozpoczyna się szybciej lub wolniej narastającym ostrym stanem zapalnym.
Burza różnych substancji naszego organizmu (głównie histamina) napływając w miejsce uszkodzenia wymusza większy przepływ krwi w okolicznych tkankach prowadząc do powstania obrzęku, czyli potocznie zwanej opuchlizny. Jej rozmiary mogą zależeć między innymi od miejsca i siły działania czynnika urazowego.
Stan opisany powyżej trwa około 2 – 3 dni, po których powinien powoli wygasać. Obrzęk się zmniejsza, ból staje się bardziej znośny, a organizm przystosowuje się do nowej sytuacji. Po 3 dniach katorgi człowiek w końcu zaczyna znowu wierzyć, że może być dobrze i chyba powoli sytuacja zmierza ku dobremu. Jest to moment, w którym konsekwencje urazu przekształcają się w kolejną fazę.
2. Stan podostry.
Stan podostry jest dziwny. Jak to mawia mój dobry przyjaciel to taki moment, że organizm jest „trochę w ciąży, trochę nie w ciąży”. Nie jest to już ostre zapalenie i obrzęk, ale nadal jeszcze nie można go uznać przewlekłym. Trwa on do około 2 tygodni od urazu i charakteryzuje się zmniejszaniem ocieplenia oraz obrzęku tkanek uszkodzonych. Jeśli kontuzja była niewielka, a rehabilitacja prawidłowo prowadzona często właśnie na tej fazie leczenie dobiega końca. Dotyczy to głównie stłuczeń, naciągnięć oraz niewielkiego stopnia skręceń i naderwań.
3. Stan przewlekły.
Jeśli jednak nie mieliśmy tyle szczęścia i nasz uraz nie był tylko mało inwazyjnym przypadkiem to po około 14 dniach przeradza się on w stan przewlekły. Faza ta charakteryzuje się tym, że nie ma określonej bariery czasowej w której się kończy. Może ona trwać tydzień, może całe życie.
Wszystko zależy od wielkości uszkodzeń podczas urazu, postępowania po nim oraz genetycznych zdolności organizmu do regeneracji. Jedno jest pewne. W normalnych warunkach po upływie dwóch tygodni stan zapalny uspokaja się i to, co nas boli związane jest raczej ze zmianami struktury naszych tkanek, a nie z patologicznym ociepleniem komórek.
Jest to oczywiście swego rodzaju uproszczenie, ponieważ istnieją różnego rodzaju powikłania przedłużające fazę ostrą oraz podostrą, co wiąże się z dłuższym okresem zapalenia i późniejszym wejściem w fazę przewlekłą. Jednakże tematem tego postu jest termoterapia, dlatego przejdźmy do meritum.
Kiedy zimno?
Jak już się domyślacie po lekko przydługim (ale jakże ważnym) wstępie zimno znakomicie zmniejsza stan zapalny, dlatego też przydaje się głównie w pierwszej i drugiej fazie gojenia tkanek. Oznacza to tyle, że zaraz po urazie absolutnie bezwzględnie wskazane jest chłodzenie tkanki uszkodzonej, a nie jej ogrzewanie. Jakiż sens miałoby zwiększanie temperatury już patologicznie zwiększonej podczas pierwszych dwóch faz? No właśnie, żaden.
Jeśli należysz do nieszczęśników, którym zdarzył się nieprzyjemny wypadek, a masz okazję schłodzenia miejsca uszkodzenia zrób to od razu. Spowolni to napływ dodatkowej krwi i substancji zapalnych, dzięki czemu obrzęk będzie mniejszy, a tkanki otaczające zdrowsze. Nigdy nie nagrzewaj stanu zapalnego w fazie ostrej.
Jeśli chodzi o stan podostry tu zdania są podzielone. Z mojego doświadczenia wynika, że jednak większość pacjentów lepiej reaguje w tym czasie na zimno niż na ciepło, ale może to być osobniczo zmienne i wszystko zależy od danego przypadku. Jeśli bardziej pomaga Ci ogrzewanie tkanek to stosuj je, najważniejszy jest efekt końcowy czyli szybszy powrót do zdrowia.
Stan przewlekły to dla zimna temat zamknięty. W fazie tej nadmierne chłodzenie komórek może spowolnić ich regenerację i nie ma większego sensu. Skoro nie ma stanu zapalnego to nie ma wskazań do jego zmniejszania, więc odpuszczamy sobie zimno.
Co z ciepłem?
Tu sprawa rozwiązuje się sama. Ciepło zarezerwowane jest dla stanów podostrych, trwających około 10 dni (tylko tych, które dobrze na nie reagują) oraz najważniejsze: dla fazy przewlekłej urazu. Dzięki ogrzaniu tkanki są lepiej odżywiane poprzez większy przepływ krwi, na który reagują szybszą regeneracją.
Ot cała filozofia termoterapii w siedmiuset słowach. 🙂
Źródła zdjęć:
www.kinesio.com, www.windows10free.org, www.greatideas.co.uk
Pytanie o stosowanie zimna i ciepła ale w innym kontekście. Przed zwiększaniem zakresu ruchu staw mrozimy czy ogrzewamy ? na studiach uczyłem się, że przed mobilizacjami staw się ogrzewa (jest… Czytaj więcej »
Termoterapię osobiście stosowałbym dopiero po terapii, ale jeśli miałbym coś wybrać to na pewno nie mrożenie. 🙂 Pozdrawiam!
Pytanie, przy naderwaniu mięśnia/ścięgna można stosować naprzemiennie zimne i ciepłe okłady w celu lepszego ukrwienia?
Nie ma to większego sensu. Pozdrawiam!
Witam, czy może się Pan odnieść do poniższego artykułu?
http://www.magazynbieganie.pl/chlodzenie-urazow-szkodzi-unikaj-lodu-ognia/
…”zasoby bibliotek naukowych – nie znajdzie się tam artykułów potwierdzających skuteczność lodowych okładów”. Nie znajduje się też artykułów, które potwierdzają teorię, że jest szkodliwy (jeśli tak, autor powinien przytoczyć przykład,… Czytaj więcej »
w takim razie, bezpośrednio po urazie np. stawu skokowego stosować sie do zasady
PRICE czy nie?
Stosować, ale uzupełniać rehabilitacją od pierwszego dnia. Pozdrawiam.
Dlatego dla tych którzy zapominali o wdrażaniu rehabilitacji w celu podtrzymania funkcji uszkodzonego stawu po zastosowaniu zimna zmodyfikowano protokół na POLICE gdzie OL odpowiada za wdrażanie obciążeń adekwatnych do aktualnego… Czytaj więcej »
Co myslisz o tapingu w fazie ostrej jako aplikacja limfatyczna schlodzenie tkanki wprowadzenie cw czynnych i przeoranie np. Stawu skokowego fdm-em wiedzac ze nie ma uszkodzen struktur wiezadlowych?
Witam,
jeśli ukończyłeś szkolenie FDM to nie widzę przeszkód żeby stosować te techniki w ostrym stanie, a nawet widzę do tego wskazania. Pozdrawiam!
Witam, jestem 4 tygodnie po rekonstrukcji acl metodą stg. Kolano jest opuchnięte i ciepłe a lekarz wczoraj stwierdził że trochę go to martwi. Miałem zrobioną punkcje w której było 15… Czytaj więcej »
Witam,
no taki duży obrzęk nie jest normą. Proszę pomyśleć o zmniejszeniu ilości obciążeń kolana i daniu mu chwili odpoczynku. Pozdrawiam!
Dzień dobry. Boli mnie podczas sabiegu sollux(podczerwień) kolano. Po zabiegu i przed nie boli. Tylko bezpośrednio podczas zabiegu. Po zabiegu kolano czuje się dobrze, Jaka może być przyczyna? Z góry… Czytaj więcej »
Witam,
nie wiem z jakiej przyczyny ma Pani wykonywany Sollux, ale może warto po prostu poprosić o zmianę zabiegu na inny. Pozdrawiam!
Mam problem z bólem barków i lokci po ćwiczeniach siłowych. Wydaję mi sie że są one lekko naderwane. Lepiej stosować zimny czy cieply oklad?
Witam,
ciepły. Pozdrawiam!
witam. rezonans wykazał uszkodzenie łękotki. czekam na zabieg. jest stan zapalny. kontuzja 2 miesiące temu. boli podczas chodzenia. chłodzić czy grzać.
Witam,
rehabilitować. Ewentualnie grzać. Pozdrawiam!
Trochę późno, ale nadal pytanie. Przy zwapnieniu stożka rotatorów lepszym wyborem będzie grzanie? Połączone z rehabilitacją oczywiście
Myślę, że zdecydowanie tak jeśli nie ma aktualnie ostrego stanu zapalnego. Pozdrawiam.
Gram na gitarze, czasami miewam problem ze sztywnymi palcami a także bólem nadgarstka, okład zimny to dobry wybór?
To raczej działanie na skutki, a nie przyczyny. W tym przypadku doraźnie stosowałbym pewnie ciepło, ale spróbował u specjalistów zdiagnozować skąd taki problem. Pozdrawiam!
Witam! Zaczynam właśnie 4 tydzień po zabiegu rekonstrukcji ACL. Chodzę do fizjoterapeuty, wizyty co 2 tygodnie, więc mam zestaw ćwiczeń do wykonywania w domu. Ale kolano dalej boli i jest… Czytaj więcej »
Witam! Aktualnie już bym bardzo nie chłodził kolana miesiąc po zabiegu. Musi Pani sprawdzić co Pani będzie działać skuteczniej, ale po 4 tygodniach raczej stosuje się już ciepło niż zimno.… Czytaj więcej »