Nowoczesne możliwości odbudowy chrząstki stawowej.
Zmiany zwyrodnieniowe chrząstki stawowej są największym problemem ortopedii XXI wieku. Nowoczesna medycyna zna dziesiątki sposobów na naprawę kości, więzadeł, ścięgien czy mięśni. Nadal jednak nie potrafi odpowiedzieć na pytanie: jak całkowicie zapobiec postępowi niekorzystnych zmian w chrząstce stawowej?
Od lat naukowcy i największe sławy medycyny ortopedycznej próbują znaleźć skuteczny sposób na odbudowanie chrząstki w przypadku jej uszkodzenia oraz zahamowanie postępu jej degeneracji. To, co jeszcze dekadę temu było praktycznie niemożliwe, aktualnie zdaje się być prawie na wyciągnięcie ręki.
Z roku na rok na rynku pojawiają się kolejne metody, które dają nadzieję na przedłużenie żywotności chrząstki stawowej osobom ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów. Poniżej znajdziesz listę najskuteczniejszych z nich.
Mikrozłamania.
Mikrozłamania to procedura, którą od bardzo długiego czasu stosuje się w ortopedii z dobrym skutkiem. Można ją nazwać „pierwszą pomocą” w przypadku ubytków chrząstki na niewielkiej powierzchni. Polega ona na wstępnym oczyszczeniu miejsca, w którym struktura ta została uszkodzona, aż do warstwy podchrzęstnej. Po takim przygotowaniu pola zabiegowego chirurg wykonuje niewielkie otwory (mikrozłamania). To właśnie dzięki nim w miejscu ubytku chrząstki pojawia się krew, z której powstaje miejscowy skrzep. W późniejszym czasie zmienia się on w tkankę „chrzęstnopodobną”.
Metoda mikrozłamań znakomicie sprawdza się w przypadku pacjentów z niewielkimi ubytkami na powierzchni chrząstki. Do tych większych stosuje się inne metody regeneracji.
Membrany chrzęstne.
W przypadku ubytków chrzęstnych powyżej 2cm2 świetnie sprawdzają się różnego rodzaju membrany kolagenowe. Zabieg ich wszczepienia rozpoczyna się dokładnie tak samo jak powyższe mikrozłamania, jednak wykonywany jest na dużo większej powierzchni.
Po wstępnym oczyszczeniu i nakłuciu warstwy podchrzęstnej, w miejsce ubytku „wkleja się” specjalną błonę kolagenową. Staje się ona swoistą wyściółką dla wydobywających się wraz z krwią z mikrozłamań komórek macierzystych. Dzięki takiemu zabiegowi już po kilku tygodniach w miejscu operowanym pojawia się tkanka chrzęstnopodobna. Jest ona znakomitym zabezpieczeniem dużego ubytku przed dalszą progresją zmian zwyrodnieniowych stawu.
Jednymi z najczęściej stosowanych błon kolagenowych są membrany typu Hyalofast.
Komórki macierzyste.
Komórki macierzyste to aktualnie nadal jeden z najbardziej „gorących”, ale również kontrowersyjnych tematów w całej medycynie. Znajdują one zastosowanie również w przypadku pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów.
Aktualnie jedną z najlepszych tkanek, z których można wypreparować mezenchymalne komórki macierzyste jest…ludzka tkanka tłuszczowa! Zawiera ona nawet 500 razy więcej komórek tego typu, niż np. szpik kostny. Dzięki specjalistycznemu sprzętowi komórki macierzyste mogą zostać pobrane, wypreparowane oraz podane pacjentowi już podczas jednego zabiegu. Takie działanie skraca czas leczenia i zmniejsza ryzyko niepożądanych skutków ponownej anestezji pacjenta.
Oczywiście, jeśli chodzi o komórki macierzyste to nie przeceniałbym ich możliwości regeneracji chrząstki u osób z bardzo dużymi zmianami zwyrodnieniowymi. Mogą one być jednak świetnym substytutem na spowolnienie niekorzystnych procesów w stawie. Ich zastosowanie często wiąże się również ze znacznym obniżeniem dolegliwości bólowych okolicy poddanej zabiegowi.
Przeszczep chondrocytów.
Przeszczep chondrocytów to metoda bardzo rzadko spotykana w Polsce, aczkolwiek jedna z najskuteczniejszych w regeneracji chrząstki stawowej. Polega na pobraniu chrząstki pacjenta, namnożeniu chondrocytów (komórek chrzęstnych) oraz przeszczepieniu ich na specjalnej łacie w miejscu ubytku.
Dzięki najnowszej technologii cały proces namnażania oraz przeszczepiania chondrocytów, podobnie jak w przypadku poprzedniej metody, może odbyć się podczas jednego zabiegu na bloku operacyjnym. W procedurze namnażania komórek chrzęstnych mają swój udział również komórki macierzyste pacjenta, które również pobiera się w początkowej fazie operacji.
Przeszczep chondrocytów to świetna metoda zapobiegania dalszym zmianom zwyrodnieniowym. Warto jednak pamietać, że rehabilitacja po takim zabiegu oraz namnażanie się chrząstki stawowej trwa nawet kilka miesięcy. Pacjenci poddający się tej metodzie muszą uzbroić się w cierpliwość i przygotować się na to, że ich aktywność fizyczna będzie znacznie ograniczona nawet do roku od zabiegu.
Mozaikoplastyka.
Mozaikoplastyka, czyli Autogenny Przeszczep Chrzęstno-Kostny (OATS) to metoda stosowana w przypadku dużych uszkodzeń chrząstki stawowej. Polega ona na pobraniu zdrowej chrząstki wraz z warstwą podchrzęstną i kością pacjenta z miejsc, w których nie jest ona obciążana w życiu codziennym (zazwyczaj z bocznej oraz przyśrodkowej części kości udowej).
Pobrane struktury w kształcie bloczków chrzęstno-kostnych, po wstępnym przygotowaniu miejsca ubytku chrząstki, przeszczepia się w całości tworząc dobre warunki do regeneracji oraz zabezpieczenie przed dalszymi zmianami zwyrodnieniowymi obciążanej powierzchni. Miejsca poboru bloczków samoczynnie ulegają zarośnięciu chrząstką włóknistą w kilka miesięcy od zabiegu.
Mozaikoplastyka wykazuje wysoką skuteczność w zapobieganiu zmianom zwyrodnieniowym stawu w miejscach obciążanych, jednak trzeba pamiętać, iż jest to zabieg bardzo inwazyjny dla stawu kolanowego, a w miejscach pobrania przeszczepów zamiast mocnej chrząstki szklistej pojawia się słabsza tkanka włóknista.
Podsumowanie.
Wymienione metody zapobiegania zmianom zwyrodnieniowym i odbudowy chrząstki stawowej nie są oczywiście jedynymi. Z roku na rok pojawiają się kolejne metody, a aktualne są modyfikowane aby zwiększyć ich skuteczność leczenia.
Jedno jest pewne: uszkodzenia chrzęstne w XXI wieku nie są już gwoździem do trumny naszych stawów i warto się nimi zająć już w początkowym stadium choroby. Chrząstka ludzka nie ma szans na samoczynną regenerację, dlatego warto ją wspierać wszelkimi dostępnymi metodami.
Z pozycji pacjenta mogę potwierdzić, że przeszczep Autogenny chrzęstno- kostny jest operacją dla cierpliwych. I jednak mocno inwazyjną, ACT to przy tej operacji „pikuś”
Zgadza się, z perspektywy fizjoterapeuty również potwierdzam. 😀
Pozdrawiam!
Moniko, mogłabyś się troszkę rozwinąć na temat tego przeszczepu? Operacja dla cierpliwych, co masz na myśli?
Czy mógłby Pan polecić lekarza do którego się zwrócić ze zwyrodnieniem stawu biodrowego, a który będzie chciał szukać rozwiązania, a nie po prostu “skazać” na endoprotezę ?
Dr Słynarski, dr Ziółkowski? Obaj w Warszawie.
Piotrek jakie masz doświadczenia z pacjentami po tych błonach kolagenowych? Bo ja bardzo średnie…
Bardzo dobre. Miałem kilkudziesięciu pacjentów po Hyalofast i powiem szczerze, że mnie przekonuje. 🙂
Rozumiem. Ja nie wiem jaka firma i to było kilka lat temu może zmienili skład bo odsetek pac reagował na to olbrzymim stanem zapalnym i artrofibroza…
Czy błony kolagenowe przeszczepia się
przy dużych zwyrodnieniach chrząstki
w przebiegu RZS?
Nie chcę wychodzić przed szereg, ale RZS jak i inne choroby reumatoidalne są tu chyba przeciwwskazaniem do takiego zabiegu. Pozdrawiam!
Witam a co jeśli taki zabieg się nie udał co w takim wypadku?
Jest jeszcze kilka innych możliwości odbudowy chrząstki. Trzeba to po prostu dalej konsultować z ortopedą. Pozdrawiam!
Wygląda strasznie. Trochę boję się tego zabiegu
Każda operacja ortopedyczna wygląda dość strasznie. 🙂 Za to ich wyniki zazwyczaj wyglądają już dużo lepiej. 😀
W własnej praktyki zauważyłem, że włączając odpowiedni trening i dobrane ćwiczenia nawet przy dużym zwyrodnieniu chrząstki można uzyskać zadowalające efekty w zniesieniu bólu i poprawy ruchomości bez ingerencji chirurgicznej. Czy… Czytaj więcej »
Witam,
nie ma praktycznie takiej możliwości niestety. Pozdrawiam!
Dzień dobry jestem po artroskopii wycięto mi kawałek pękniętej (i w skutek długotrwałej diagnozy) zmiażdżonej łękotki oraz oczyszczono poszarpana chrzastke. Zrobiono kilkanaście mikrozłamań. Operacja 16.12.2019.zalecenia 8 tygodni bezwzględnego odciążania tzn… Czytaj więcej »
Witam, przede wszystkim musi się Pani udać do dobrego fizjoterapeuty na wizytę. Samo usztywnienie kończyny prawdopodobnie niewiele pomoże, więc warto ułożyć indywidualny plan rehabilitacji na podstawie wywiadu i dokładnego badania.… Czytaj więcej »
Czy opisane wyżej metody można stosować do zwyrodnień w stopie, zwłaszcza w postaci palucha sztywnego?
Pani Ewo,
napiszę szczerze, że nie mam takiej wiedzy jeśli chodzi o paluch sztywny. Trzeba by tu zapytać ortopedę jakie są możliwości leczenia chrząstki stawowej w takim przypadku. Pozdrawiam!
Dzien dobry Panie Piotrze, otrzymalam opis z badania rezonansu magnetycznego kolana lewego. Po dosyc sporym researchu mozliwosci co moglo sie zadziac w momencie upadku obawialam sie naderwania/zerwania ACL, jednak wynik… Czytaj więcej »
Witam serdecznie,
myślę, że jak najbardziej, ale musiałby to konkretnie ocenić lekarz operujący chrząstkę aby dobrać najlepszą opcję jej odbudowy. Pozdrawiam!
Witam!,Stwierdzono u mnie chondromalacjcję 4 stopnia bloczka kości udowej(praktycznie cały)+uszkodzenie 2 łąkotek (rezonans magneryczny).Dużo biegałem i jak to lekarz stwierdził po prostu się wytarło to miejsce.Mam 45 lat więc i… Czytaj więcej »
Dzień dobry, jeśli lekarz Pana ocenił i zaproponował OATS to można wnioskować, że taka jest dla Pana najlepsza. 🙂 Nie jestem w stanie Panu doradzić nic nowego nie badając Pana,… Czytaj więcej »
Dzień dobry. Za kilka miesięcy planuje uzupełnienie chrząstki membraną typu Hyalofast. Czy w rehabilitacji stosuje Pan ,,program rehabilitacyjny prof. dr. Barbary Wondrasch”? Czy może Pan polecić fizjoterapeutę z Gdańska, który… Czytaj więcej »
Dzień dobry, nie znam żadnego protokołu prof. Barbary Wondrash. Protokół po Hyalofast jest dość ustandaryzowany w badaniach naukowych, więc nie potrzeba tu dodatkowych programów rehabilitacyjnych. 🙂 W Gdańsku polecam Ostro… Czytaj więcej »