Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego. Jak je rozpoznać?
Zdrowy staw biodrowy jest jednym z kluczowych elementów organizmu, umożliwiający człowiekowi prawidłowe poruszanie się. Jest to niestety również jeden ze stawów najbardziej obciążanych, a co za tym idzie również nierzadko ulegających zwyrodnieniu wraz z wiekiem. Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego w naszych czasach nie są chorobą bardzo groźną, jednak nie wychwycone w odpowiednim momencie potrafią doprowadzić do konieczności wykonania endoprotezoplastyki nawet w kilka miesięcy.
Jak rozpoznać pojawiające się zwyrodnienie biodra we wczesnej fazie? Jakie są jego objawy i możliwości spowolnienia procesu degeneracji stawu? Czy endoproteza jest „wyrokiem”, którego naprawdę trzeba się bać? Poniżej najważniejsze informacje w temacie artrozy stawu biodrowego.
Skąd problem zmian zwyrodnieniowych?
Degeneracja chrząstki biodra sama w sobie zazwyczaj nie jest chorobą dziedziczoną genetycznie (pomijając nieliczne przypadki chorób samej chrząstki). Musimy pamiętać, że tak jak w przypadku innych schorzeń pojawiających się z wielkiem, zwyrodnienie stawu jest zazwyczaj odległym skutkiem jego nieprawidłowej biomechaniki. Niestety, z mojego fizjoterapeutycznego doświadczenia wynika, iż w przypadku artroz biodra jest przyczyną zazwyczaj jest nieprawidłowa budowa samego stawu.
Przebyta choroba Perthesa (martwica głowy kości udowej), młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (MZGKU), dysplazja stawów biodrowych, czy okołoporodowe zwichnięcie biodra mogą predysponować do problemów z tym stawem w przyszłości. Również zmiany genetyczne ustawienia biodra: szpotawość lub koślawość (często połączone z tymi samymi zmianami w stawie kolanowym) tworzą wysokie ryzyko wczesnych zmian w chrząstce stawowej. Czy jesteśmy w stanie zmniejszyć ryzyko pojawienia się takich anomalii genetycznych? NIE. Jednak prawidłową rehabilitacją możemy zmniejszyć ich skutki w przyszłości.
Jak rozpoznać wczesne zmiany zwyrodnieniowe biodra?
Nie oszukujmy się. Nawet wcześnie wychwycona koksartroza (zmiany w chrząstce biodra) nie dają nam możliwości pełnego wyleczenia tego stawu, a jedynie spowolnienie procesu zwyrodnieniowego. O dziwo często to nie ból jest pierwszym objawem postępu choroby.
Każdy z naszych stawów ma tzw. wzorzec torebkowy, określający jakie ruchy (zgięcie, wyprost, rotacje itp.) ograniczają się w pierwszej kolejności w przypadku pojawienia się zmian zwyrodnieniowych (nawet bez dolegliwości bólowych). Dzięki postępowi medycyny wiemy, że w dla biodra wzorzec ten wygląda tak: ograniczenie rotacji wewnętrznej, następnie w kolejności wyprost, odwiedzenie oraz rotacja zewnętrzna. Jeśli zauważasz u siebie mniejszą ruchomość stawu biodrowego to sprawdź, czy nie dotyczy ona po kolei tych właśnie kierunków lub wybierz się do fizjoterapeuty, który zrobi to za Ciebie.
Oczywiście wcześniej wspomniany ból również może być jednym z pierwszych objawów koksartrozy. Tu też może Cię to zdziwić, ale dolegliwości nie muszą umiejscawiać się od razu w stawie biodrowym i często zaczynają się od niespecyficznego, trudnego do określenia bólu w kolanie (skutek podrażnienia nerwu zasłonowego). Oczywiście nie każde dolegliwości stawu kolanowego to objaw zwyrodnienia biodra, ale takie, którym towarzyszą inne objawy wymienione w tym wpisie mogą być z nim powiązane.
Finalnie również sam dyskomfort lub ból stawu biodrowego może być jednym z pierwszych objawów choroby zwyrodnieniowej. Sztywność przed rozchodzeniem (rano, po długim odpoczynku), nasilenie bólu po długim chodzeniu lub uprawianiu sportu i powiązane z nim kulenie (czasem „kołysanie się” w stronę bolesną, czyli tzw. chód kaczkowaty) to także objawy, w których warto sprawdzić stan chrząstki stawu biodrowego.
Opadanie miednicy po stronie zdrowej (objaw Trendelenburga) oraz pochylanie na stronę chorą (Objaw Duchenne’a) są charakterystyczne dla zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego.
Co zrobić gdy zauważyłaś/łeś pierwsze oznaki koksartrozy?
Przede wszystkim skonsultuj się że specjalistą. Dobry ortopeda lub wprawny fizjoterapeuta w ciągu pierwszej wizyty potrafi określić, czy dolegliwości które odczuwasz mogą być związane z chorobą zwyrodnieniową. (Ambien) Jeśli tak to poleci ćwiczenia, dzięki którym będziesz w stanie dłużej utrzymać żywotność stawu biodrowego. Jeśli nie to powinien zdiagnozować skąd bierze się ból, który odczuwasz i zaproponować inne leczenie lub dodatkową diagnostykę (RTG).
Jeśli masz już pewność, że Twoje dolegliwości związane są z wczesnymi zmianami zwyrodnieniowymi biodra to przede wszystkim znajdź dobrego fizjoterapeutę, który pomoże Ci zahamować ich postęp prawidłową rehabilitacją. Tylko dobrze dobrane ćwiczenia, terapia manualna i ruch w odpowiednich ilościach ma szansę spowolnić chorobę zwyrodnieniową. Tu nie ma czasu do stracenia. Im prędzej zaczniesz się rehabilitować, tym większa szansa na dłuższą żywotność chrząstki stawowej.
Zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Jak ją leczyć?
Jeśli zmiany w Twoim stawie postępują szybko, powodują duże dolegliwości bólowe i ograniczają możliwość prawidłowego chodu to raczej nie ma na co czekać. Choroba zwyrodnieniowa biodra to nie coś, co można cofnąć lub naprawić nieoperacyjnie. Jej postęp może wywołać wiele niekorzystnych kompensacji, np. skrzywienie kręgosłupa, czy nadmierne obciążenie kolana i biodra po stronie zdrowej nogi, a co za tym idzie również kolejne problemy.
W ciężkich przypadkach koksartrozy jest kilka ciekawych możliwości nowoczesnej endoprotezoplastyki (niestety często nie refundowane przez NFZ), po których w kilka tygodni pacjent jest w stanie wrócić do normalnego funkcjonowania bez bólu. Aktualny postęp medycyny i techniki operacyjne drastycznie skracają czas powrotu do zdrowia i jeśli endoproteza jest konieczna to nie ma się czego bać. Warto sprawdzić, czy postępujące zmiany kwalifikują się na przykład do zastosowania mało inwazyjnych metod typu kapoplastyka („resurfacing”) lub endoproteza krótkotrzpieniowa („short-stem”), które ułatwiają późniejszą rehabilitację pooperacyjną i świetnie sprawdzają się w praktyce.
Porównanie nowoczesnej endoprotezy krótkotrzpieniowej (po lewej) z endoprotezą długotrzpieniową.
Jeśli szukasz znakomitego specjalisty od endoprotezoplastyki stawu biodrowego polecam dr n. med. Jarosława Wittmanna. Miałem przyjemność osobiście z nim współpracować i na żywo oglądać zabiegi, które wykonywał na bloku operacyjnym. Gdybym miał konieczność podjęcia decyzji o wymianie biodra napewno oddałbym się w Jego ręce.
Na jak dlugo proteza krotkotrzpieniowa moze sluzyc pacjentowi? Nie chce powtornie przechodzic operacji wymiany, mam 46 lat. Czy sa ograniczenia ruchowe po takiej operacji? Mozna chodzic na szpilkach czy sa… Czytaj więcej »
Witam, nie da się tego z góry określić jak długo będzie służyć. Myślę, że około 20-25 lat jak będzie dobrze wykonana na pewno. Szpilki nie są przeciwwskazane po dobrej rehabilitacji.… Czytaj więcej »
Od dłuższego czasu strzykają mi stawy w biodrze , ramionach i szczegolnie w kolanach. Nie odczuwam bolu ale nie jest to mile uczucie i nie wiem czy moge cos z… Czytaj więcej »
Witam,
proszę udać się do fizjoterapeuty i przede wszystkim zacząć się ruszać jeśli nie uprawia Pani żadnego sportu. 🙂 Pozdrawiam!
witam,
A co można zrobić , jeśli pacjent jest mocno obciążony innymi chorobami (cukrzyca, nadciśnienie, niewydolność nerek. chore serce) i nie ednoproteza stawu biodrowego. Może zastrzyk z kwasu hiulorow
Witam,
rehabilitacja i ewentualnie wspomaganie kwasem lub injekcjami sterydowymi w najgorszym przypadku. Pozdrawiam!
Mam 47 lat i już po raz 3 odłożyłem protezoplastykę (ze względów zawodowych) często wieczorem po domu nie jestem w stanie sprawnie się poruszać ale rehabilitacja utrzymuje mnie przy życiu,… Czytaj więcej »
Witam, niestety nie da się ocenić przez internet jaki zabieg jest dla Pana najlepszy i jak długo efekt będzie się utrzymywać nie znając pacjenta i nigdy go nie badając. Na… Czytaj więcej »
Jestem po wizycie u ortopedy, mam zniszczony staw biodrowy, glowa kości udowej jest juz zdeformowana, spłaszczona, brak szpary stawowej. Drugie biodro troszkę lepsze. Nie miałam wcześniej zadnych poważniejszych objawów, a… Czytaj więcej »
Dzień dobry,
w takim przypadku jeśli ortopeda zaleca operację to nie ma na co czekać. Rehabilitacja zbyt wiele tu nie pomoże. Pozdrawiam!
Ile czasu można w miarę normalnie funkcjonować ze zwyrodnieniem biodra? Ja męczę się już 6 lat (od wystąpienia pierwszych bólów) ale nie poddaję się. Przez te 6 lat niemal codziennie… Czytaj więcej »
Dzień dobry, niestety może się Pan spodziewać, że będzie to postępować. Osobiście jeśli ma Pan już taki stan, który utrudnia panu znacząco funkcjonowanie na co dzień to planowałbym już operację.… Czytaj więcej »