Skręcenie stawu skokowego. Przydatne testy diagnostyczne przed powrotem do sportu.
Skręcenie stawu skokowego to najczęściej spotykany uraz sportowy na świecie. W Polsce szacunkowo zdarza się on 3000 razy na dobę, co stanowi około 30% wszystkich kontuzji amatorskich sportowców. Liczba zatrważająca patrząc na to, iż z pozoru niewielkie uszkodzenie może skutkować czasowym lub trwałym wyłączeniem pacjenta z uprawiania ukochanej dyscypliny sportowej.
O postępowaniu rehabilitacyjnym w pierwszych tygodniach po skręceniu stawu skokowego pisałem już wcześniej. Post na ten temat znajdziecie TUTAJ. Dziś chciałbym się skupić na tym, jak bardzo prostymi testami diagnostycznymi Ty – pacjencie – jesteś w stanie sprawdzić, czy po okresie rehabilitacji możesz bezpiecznie wrócić do wcześniejszej aktywności fizycznej.
Przedstawione w tym wpisie testy nie są oczywiście idealne dla każdej dyscypliny sportu. Mam jednak nadzieję, że pomogą Ci ocenić w jakim momencie rehabilitacji jesteś i nad czym powinieneś jeszcze popracować zanim ponownie zaczniesz uprawiać swoją ulubioną dyscyplinę.
No to na co czekać? Do dzieła!
TEST STANIA NA JEDNEJ NODZE Z ZAMKNIĘTYMI OCZAMI.
Bardzo prosty testy, dający Ci informację o skuteczności działania Twojego układu czucia głębokiego (stabilizacyjnego).
Test.
Polega on na utrzymaniu równowagi na jednej nodze z zamkniętymi oczami przez 10 sekund. Ręce powinny być skrzyżowane na klatce piersiowej, druga noga zgięta w kolanie, podniesiona do góry/tyłu. Pacjent wykonuje 3 próby, które kończą się w momencie podparcia stopą niebadaną podłoża lub oderwania rąk od barków. Do wyniku pod uwagę brana jest najlepsza z trzech prób.
Wynik.
Skrócenie stania na nodze chorej powyżej jednej sekundy w porównaniu z drugą nogą daje nam informację o braku dostatecznej stabilizacji statycznej nogi chorej.
Test stania na jednej nodze z zamkniętymi oczami. Po prawej wersja standardowa, po lewej wersja utrudniona z rękoma skrzyżowanymi na klatce piersiowej.
TEST ŚCIENNY (LUNGE TEST).
Test ścienny jest jednym z najbardziej czułych testów badających deficyt zakresu ruchu wyprostu (zgięcia grzbietowego) w stawie skokowym górnym. Po urazach skrętnych właśnie ten ruch jest zazwyczaj najbardziej ograniczony, a jego pełne odbudowanie jest kluczowym elementem zapobiegania kolejnym kontuzjom stawu skokowego.
Test.
Pacjent staje w odległości około 10 cm przodem do ściany. W takim ustawieniu próbuje on dotknąć kolanem ściany bez odrywania pięty nogi badanej. Jeśli test ten nie sprawia problemów pacjent odsuwa stopę na maksymalną odległość od ściany, w której jest w stanie prawidłowo wykonać ruch bez oderwania pięty. Wynik w centymetrach porównujemy z wynikiem po stronie zdrowej nogi.
Wynik.
Jeśli różnica pomiędzy obiema stronami wynosi powyżej 10% jest to informacja, iż konieczna jest praca nad poprawą wyprostu w stawie skokowym.
Wynik poniżej 10 cm po jednej ze stron również może predysponować do ponownych urazów.
Test ścienny. Po prawej pozycja wyjściowa, po lewej pozycja końcowa testu.
Podczas wykonania testu ściennego pięta nogi testowanej nie może oderwać się od podłoża.
TEST GWIAZDY (STAR EXCURSION BALANCE TEST).
„Test gwiazdy” należy do dynamicznych testów oceniających stabilność stawu skokowego, który może być wykorzystany również jako znakomite ćwiczenie stabilizacyjne (również po urazie stawu kolanowego). Przed jego wykonaniem konieczne jest wyznaczenie 3 linii, wychodzących od miejsca stania pacjenta: 90 stopni w bok oraz 45 stopni w przód i w tył od osi przebiegającej na wprost od pacjenta (osi strzałkowej).
Test.
Pacjent stoi na środku „gwiazdy” na jednej nodze (badanej) i próbuje sięgnąć jak najdalej palcami drugiej nogi w 3 wyznaczonych kierunkach. Ważne jest, aby badany nie odrywał pięty nogi podporowej oraz nie odstawiał drugiej nogi na podłogę (tylko delikatne dotknięcie palcami). Pacjent wykonuje 3 próby, wszystkie z nich muszą być zaznaczone markerem.
Próbę uznaje się za nieudaną jeśli pacjent oderwie piętę, nie utrzyma pozycji lub nie będzie w stanie wrócić do pozycji wyjściowej. Nieudane próby muszą być powtórzone.
Wynik.
Porównujemy średnią z 3 wyników każdego z kierunków. Jeśli różnica pomiędzy nogą zdrową oraz po urazie wynosi powyżej 10% pacjent powinien kontynuować rehabilitację w celu poprawy stabilizacji dynamicznej oraz zakresu ruchu w stawie skokowym.
4 pozycje końcowe podczas testu gwiazdy.
TEST BOCZNYCH PRZESKOKÓW (SIDE HOPS).
Bardzo prosty test sprawdzający dynamikę oraz stabilność stawu skokowego. Do jego wykonania potrzebne będzie wyznaczenie dwóch równoległych linii (długości stopy) w odległości 30 cm od siebie.
Test.
Badany wykonuje 10 przeskoków bocznych w jak najkrótszym czasie, starając się wylądować po zewnętrznej stronie wyznaczonych linii. Próbę uznaje się za niezaliczoną jeśli pacjent nadepnie na linię lub podeprze się drugą nogą.
Wynik.
Jeśli różnica w wynikach czasowych nogi po urazie oraz nogi zdrowej wynosi powyżej 10% pacjent powinien skupić się na poprawie dynamiki oraz stabilności przed powrotem do sportu.
Test bocznych przeskoków.
TEST ÓSEMKI (FIGURE OF EIGHT TEST).
Test ten jest najbardziej czułym testem dla skręceń stawu skokowego. Przed jego wykonaniem musisz wyznaczyć sobie dwa punkty (najlepiej słupki lub dwa przedmioty) w odległości 4 metrów od siebie.
Test.
Polega on na wykonaniu dwóch „ósemek” skacząc na jednej nodze w jak najkrótszym czasie. Badany rozpoczyna test stojąc na nodze od zewnętrznej strony słupka (jak na zdjęciu).
Wynik.
Wynik czasowy nogi po urazie porównywany jest z wynikiem nogi zdrowej. Różnica 10% pomiędzy pomiarami oznacza, iż pacjent nie jest jeszcze w 100% przygotowany do powrotu do aktywności sportowej.
Kierunek ruchu podczas wykonywania testu ósemki.
Słowo na koniec.
Jak już wspominałem na początku wpisu przedstawione testy nie są 100% gwarantem bezpieczeństwa powrotu do sportu. Dają one ogólną informację Tobie oraz Twojemu fizjoterapeucie o funkcjonalnym stanie stawu skokowego po urazie, jednak o powrocie do aktywności decyduje jeszcze wiele innych czynników, których uniwersalne testy nie „wyłapią”. Pamiętaj aby przed ponownym rozpoczęciem aktywności po kontuzji skonsultować ten pomysł ze swoim fizjoterapeutą. Powodzenia!
Bardzo fajnie napisane!
Dzięki! Mam nadzieje, że będzie przydatne. 🙂
Bardzo przydatny wpis! Dobrze wiedzieć, jakie testy należy wykonać zanim się wróci do sportu 🙂
Witam. Przedstawione przez Pana testy są bardzo przydatne. Czy mogłabym się dowiedzieć z jakiej literatury korzystał Pan opisując te testy? Czy może testy te są Pana autorstwa?
Pozdrawiam 🙂
Są to testy przedstawione na jednym z modułów szkolenia OMT. Postaram się odkopać bibliografię i podrzucę w wolnej chwili. 🙂 Prosze mi się przypomnieć mailowo w tygodniu!
Dziękuję za ten wpis 🙂 Jest naprawdę przydatny i bardzo ciekawy!
Cieszę się, że się przydał. 🙂
Fajne artykuły 🙂 Pozdrawiam.
A ja to chyba kiedyś tak skręciłem staw skokowy, że do pełni zdrowia nigdy już nie wrócę. Teraz po każdej grze czy w nogę, czy w siatkę czuję ból. I… Czytaj więcej »
Może warto udać się na rehabilitację i popracować nad stabilizacją lub grać w ortezie? Pozdrawiam.
Świetne testy! Proste do wykonania,a ile pokazują! Czekam na więcej! 🙂 Pozdrawiam!
Chciałabym również poznać źródło biografii testów. Bardzo ciekawe i chciałabym poznać ich więcej.
Są to testy wybrane z różnych artykułów umieszczonych w PubMed/Medline. Standardowo opisywane praktycznie w każdym artykule dotyczącym powrotu do sportu po skręceniu stawu skokowego. 🙂 Pozdrawiam!
Witam, czy robił Pan rekonstrukcje wiązadeł wspomnianych na fb (https://www.facebook.com/fizjologika/videos/1819302551639215/)? Jakieś 6 lat przy graniu w piłkę źle stanąłem i złamałem kostkę i pewnie zerwałem któreś wiązadło, oczywiście na SOR… Czytaj więcej »
Witam, jestem fizjoterapeutą, nie wykonuję rekonstrukcji, a leczę pacjentów po takich zabiegach. 🙂 Na pewno na razie spróbowałbym rehabilitacji. jeśli nie będzie poprawy po 6-8 tygodniach konsultowałbym to z dobrym… Czytaj więcej »
Witam, źle mnie Pan zrozumiał, albo ja Pana na facebooku(https://www.facebook.com/fizjologika/videos/1819302551639215/) udostępnia Pan filmik, gdzie pokazuje Pan badanie (Test szuflady) chyba swojej kostki, która jest niestabilna. Miałem właśnie do tego pytanie,… Czytaj więcej »
Ok teraz rozumiem. 🙂 Nie robiłem nic operacyjnie ze swoim stawem skokowym (na filmie to nie mój staw, ale osobiście mam podobny problem). Pozdrawiam!